Συστήνοντας το παιδί στον κόσμο του καφέ: Ιατρική και Κουλτούρα
Όσο και εάν φαίνεται παράξενο στις δυτικές κοινωνίες, ο καφές σε πολλά κράτη αποτελεί μια συνήθεια ακόμη και για παιδιά μικρής ηλικία. Κάτι τέτοιο συμβαίνει για παράδειγμα στις χώρες παραγωγής, όπου η παρουσία του καφέ είναι ιδιαιτέρως αισθητή.
Γενικά η έκθεση των παιδιών στην καφείνη δημιουργεί πολλά ερωτήματα, ιατρικής ή και ηθικής φύσεως καθώς σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο θεωρείται μια όχι και τόσο υγιεινή συνήθεια ιδιαίτερα για τις μικρές, ευαίσθητες ηλικίες. Πότε τελικά οι άνθρωποι πρέπει να ξεκινούν την κατανάλωση του απολαυστικού αυτού ροφήματος;
Ο καφές κατά γενική ομολογία αποτελεί ένα «ρόφημα ενηλίκων». Πολλοί ανήλικοι ωστόσο αναπτύσσουν από μικρή ηλικία την περιέργεια για τη γεύση, το άρωμα και την απόλαυση του “απαγορευμένου” για τους ίδιους ροφήματος.
Ο Frank Kohl, Γερμανός ανθρωπολόγος και έμπορος καφέ που ζει στη Βραζιλία παραδέχθηκε ότι η πρώτη φορά που δοκίμασε καφέ ήταν στην ηλικία των πέντε ή έξι ετών. Η γιαγιά του, εξιστορεί, του έδινε περιστασιακά καφέ για να ανακουφίσει τον πονοκέφαλο που ένιωθε, αλλά δεν του ήταν απαραίτητος. «Στη Γερμανία, τα παιδιά απαγορεύεται να πίνουν καφέ σε τακτική βάση», λέει ο Φρανκ. “Θεωρείται ένα διεγερτικό ρόφημα που δεν είναι κατάλληλο για παιδιά, καθώς έχουν ήδη αρκετή ενέργεια.”
Ωστόσο, όταν οι ανήλικοι μεγαλώνουν σε μια περιοχή όπου ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από τον καφέ, ως φυσικό επακόλουθο θα δοκιμάσουν και οι ίδιοι τη γεύση του. Η Βραζιλιάνα barista Amanda Albuquerque λέει ότι ο καφές ήταν απανταχού παρών στην παιδική της ηλικία και πολύ σύντομα και η ίδια ένιωσε την περιέργεια να δοκιμάσει.
«Θυμάμαι τη γιαγιά μου να παρασκευάζει παραδοσιακό σκούρο καβουρδισμένο καφέ αρκετές φορές την ημέρα», λέει. «Δεν επιτρεπόταν να τον πιω, αλλά μου άρεσε. Στην ηλικία των έξι ή επτά, μου άρεσε να προσποιούμαι πως φτιάχνω καφέ. Έπαιρνα μια κάλτσα στην οποία έβαζα βρωμιές. Έριχνα νερό και προσποιούμουν ότι έφτιαχνα καφέ. “
Τα παιδιά επηρεάζονται επίσης από τις κοινωνικές προεκτάσεις της κατανάλωσης καφέ. Η Adriana Lemus είναι αρχιτέκτονας και λάτρης του καφέ από το Ελ Σαλβαδόρ. Η ίδια περιγράφει πως έβλεπε τους γονείς της και συνομηλίκους τους να πίνουν καφέ κάθε φορά που μαζεύονταν σε ένα σπίτι. “Ήμουν περίεργη… Μου φαινόταν ως μία συνήθεια που ήταν για μεγάλους”.
Έχει μάλιστα παρατηρηθεί ότι τα παιδιά που έχουν ανάλογα ερεθίσματα από τον κόσμο του καφέ είναι πιθανό να τον χρησιμοποιήσουν και ως μέσο κοινωνικοποίησης.
Η Μάρθα Γκριλ, Βραζιλιάνα πρωταθλήτρια Barista το 2019, ανέφερε: «Η συνήθειά μου στον καφέ αναπτύχθηκε με το να πίνω παρέα με τους συμμαθητές μου περισσότερο για λόγους κοινωνικοποίησης. Τότε, δεν μου άρεσε καν η γεύση του.” Τα παιδιά που δοκιμάζουν για πρώτη φορά καφέ σε νεαρή ηλικία μπορεί επίσης να δυσκολευτούν να τον απολαύσουν χωρίς την προσθήκη άφθονου γάλακτος και ζάχαρης.
Ο André Eiermann είναι Ελβετός Πρωταθλητής Barista του 2017. Όταν ο ίδιος ήταν παιδί, οι γονείς του αγόραζαν και έπιναν ό, τι ήταν διαθέσιμο στην Ελβετία εκείνη την εποχή στιγμή: δηλαδή στιγμιαίος καφές χαμηλής ποιότητας.
«Το ατομικό σας πολιτιστικό υπόβαθρο και το οικογενειακό σας πλαίσιο επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αρχίζετε να πίνετε καφέ και τη συμπεριφορά σας στην κατανάλωση καφέ», σχολιάζει. Ο ίδιος απέφευγε για χρόνια τον καφέ, μέχρι που δοκίμασε τον εσπρέσο σε ηλικία 26 ετών στο πλαίσιο μιας επαγγελματικης συνέντευξης.
Παρόλο που η ποιότητα του καφέ σε χώρες όπως η Ελβετία έχει βελτιωθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, τα παιδιά στις χώρες παραγωγής έχουν μια θεμελιωδώς διαφορετική σχέση με αυτόν. «Την πρώτη φορά που δοκίμασα τον καφέ ήμουν τριών χρόνων», εξηγεί η Adriana Albuquerque. “Ο καφές, μετά το νερό, είναι το δεύτερο πιο πιθανό ποτό που θα πρέπει κανείς να του προσφερθεί όταν μπαίνει στο σπίτι κάποιου [στο Ελ Σαλβαδόρ].”
Η Amanda κατάγεται από την Paraná, όπου η οικογένειά της καταναλώνει καφέ επί γενιές. Η ίδια λέει: «Η κατανάλωση καφέ είναι σαν να βουρτσίζετε τα δόντια σας. Γίνεται συνήθεια χωρίς να συνειδητοποιείτε καν ότι το κάνετε. “
Από την άλλη, η Μάρθα προέρχεται από το Rio Grande do Sul, όπου το ζεστό ρόφημα της επιλογής είναι chimarrão ή maté. Ως αποτέλεσμα, η Μάρθα άρχισε να πίνει καφέ τακτικά μόνο όταν μετακόμισε στο Σάο Πάολο πριν από μερικά χρόνια και κατέληξε να εργάζεται σε ένα καφέ.
Τι λένε για όλα αυτά οι γιατροί;
Σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, υπάρχει μικρή συγκεκριμένη έρευνα σχετικά με τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο του καφέ στα παιδιά.
Φυσικά, η ποσότητα καφεΐνης που προσλαμβάνει ένας ενήλικας έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο όταν καταναλώνεται σε παρόμοιες δόσεις από παιδιά. Και ενώ ο καφές έχει αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία στους ενήλικες, θα χρειαστούν μακροπρόθεσμες μελέτες για να καθοριστεί εάν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για τα παιδιά.
Ωστόσο, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι οι ανήλικοι προσλαμβάνουν και πάλι κάποια ποσότητα καφεΐνης, μέσω τσαγιού, σόδας και σοκολάτας, μεταξύ άλλων.
Η Ana Luiza Camara Araújo είναι νευροχειρούργος-παιδίατρος. Σχετικά με το ζήτημα αυτό σχολιάζει: «Επειδή δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς η καφεΐνη επηρεάζει την ανάπτυξη ενός παιδιού, δεν το συνιστούμε για τέτοιες ηλικίες. Από δύο έως έξι ετών, ένα παιδί θα μπορούσε να προσλάβει μικρές δόσεις σποραδικά. Μετά τα έξι, είναι πιο ασφαλές να τους προσφέρετε λίγο πιο τακτικά μικρές δόσεις. Ωστόσο, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι κανείς, σε οποιαδήποτε ηλικία, δεν πρέπει να πίνει απεριόριστες ποσότητες καφέ. “
Η καφεΐνη μπορεί επίσης να διαταράξει τον τρόπο ύπνου των παιδιών, σε μια ηλικία όπου πολλά ήδη αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον ύπνο. Η ΆAna Luiza τονίζει: «Περίπου 20 έως 30% των παιδιών αντιμετωπίζουν αϋπνίες. Η παροχή διεγερτικών ροφημάτων μπορεί να δυσχεράνει την όλη κατάσταση”. Για αυτόν τον λόγο, συμβουλεύει να μην δώσετε στα παιδιά σας οτιδήποτε περιέχει καφεΐνη μετά το ηλιοβασίλεμα.
Προσθέτει ότι ένας αριθμός επιστημονικών και ιατρικών φορέων (όπως η Health Canada και η EFSA) παρέχουν μεμονωμένα στοιχεία για το πόσο καφέ μπορεί να καταναλώνει ένα παιδί χωρίς να έχει δυσμενείς επιπτώσεις. «Υπολογίζεται γενικά μια ποσότητα 2,5 mg/kg ανά ημέρα», λέει.
«Για παράδειγμα, ένα παιδί που ζυγίζει 14 κιλά θα πρέπει έχει ημερήσιο όριο 35mg καφεΐνης. Για ενήλικες, το συνιστώμενο όριο είναι 400mg ημερησίως και για εγκύους, 300mg ημερησίως. “
Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε ότι ανεξάρτητα από το πότε, πώς ή πού τα παιδιά θα εισαχθούν στον κόσμο του καφέ, το σημαντικό είναι να πίνουν με υπευθυνότητα, σε μικρές-λογικές ποσότητες και να αναπτύσσουν μια θετική σχέση με το ρόφημα αυτό.
