Μαθήματα ιστορίας του καφέ

Μαθήματα ιστορίας του καφέ

Μια σύντομη ιστορική αναδρομή στο παρελθόν του διάσημου πράσινου κόκκου.

 

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καφέ κάνουμε μια αναδρομή στην ιστορία του καφέ, ενός δημοφιλούς ροφήματος που έχει κατακτήσει τον κόσμο. Η μεγάλη δημοτικότητα του οφείλεται κατά κύριο λόγο  στον αναζωογονητικό χαρακτήρα μιας και ένα από τα κύρια συστατικά του είναι η καφεΐνη. Σύμφωνα με την παράδοση, το καφεόδεντρο ανακαλύφθηκε γύρω στα 600 μ.Χ. στην Αιθιοπία. Εκεί, ένας βοσκός παρατήρησε ότι τα πρόβατά του ήταν εξαιρετικά ζωηρά όταν έτρωγαν τους καρπούς ενός άγνωστου δέντρου. Ο βοσκός αποφάσισε να δοκιμάσει τους περίεργους καρπούς και ανακάλυψε τις ευεργετικές του ιδιότητες. Περήφανος για την ανακάλυψη, σκέφτηκε να μοιραστεί το μυστικό του προσφέροντας μερικούς κόκκους στο γειτονικό μοναστήρι. Οι ιδιοφυείς μοναχοί έκαναν ένα αρωματικό αφέψημα από τους καρπούς του και πολύ γρήγορα απέδωσαν ιερές ιδιότητες στο ποτό, καθώς το εν λόγω αφέψημα τους κρατούσε ξύπνιους κατά την διάρκεια των ολονυκτιών. «διευκόλυνε» τις ολονύκτιες προσευχές τους. Βέβαια υπάρχει και μια ακόμα εκδοχή κατά την οποία λέγεται ότι υπεύθυνοι για την ανακάλυψη του καφέ είναι το μυστικιστικό τάγμα του Ισλάμ, Σούφι, που διευκόλυνε τους μοναχούς στα πολύωρα θρησκευτικά τους καθήκοντα.

 

Κάπου στα 1470 ο καφές φτάνει στο μεγάλο λιμάνι της Μέκκα. Εκεί σιγά σιγά αρχίζουν να δημιουργούνται τα πρώτα καφενεία. Γνωρίζουν μεγάλη ακμή αν και υπήρχαν πολλές απαγορεύσεις καθώς η τοπική εξουσία θεωρούσε ότι η κατανάλωση καφέ στα καφενεία απομακρύνει τους πολίτες από τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Το 1554 το παράξενο τότε ρόφημα φτάνει στη Δαμασκό μέσω κάποιον Αράβων εμπόρων. Λίγα χρόνια αργότερα το συναντάμε και στην Κωνσταντινούπολη όπου ανοίγει και το πρώτο καφενείο. Η δημοτικότητα του αυξάνεται μέρα με την μέρα και τα καφενεία ξεπηδούν το ένα πίσω από το άλλο καταλαμβάνοντας όλες τις συνοικίες της Πόλης. Οι κάτοικοι της πόλης αγαπούν το νέο αφέψημα και οι καφενέδες απλώνονται σχεδόν σ’ όλες τις συνοικίες.

 

Στην Ευρώπη συναντάμε τον καφέ στις αρχές του 17ου αιώνα. Μέχρι που ο Πάπας Κλήμης Η’, το 1600, ευχαριστημένος από το άρωμα και τη γεύση του, το βαπτίζει «χριστιανικό», οι θρησκόληπτοι Ευρωπαίοι τον αντιμετώπιζαν με δυσπιστία. Μάλιστα στην αρχή τον καφέ τον πουλούσαν στα φαρμακεία ως φάρμακο και τον αποκαλούσαν «αραβικό κρασί» – η λέξη καφές έχει τις ρίζες της στην αραβική λέξη «καχβά», που σημαίνει κρασί. Το πρώτο καφενείο στη Δυτική Ευρώπη ανοίγει στο Λονδίνο το 1652 από Έλληνα, τον Πασκουά Ροζέ.

 

Στα τέλη του 17ου αιώνα, οι Ολλανδοί σπάζουν το αραβικό μέχρι τότε μονοπώλιο του καφέ και εισάγουν την καλλιέργειά του στην Ιάβα της Ινδονησίας. Αργότερα ένας Γάλλος αξιωματικός του ναυτικού, ο Γκαμπριέλ ντε Κλιέ, το 1723, κλέβει δενδρύλλια καφέ από το βοτανικό κήπο του Παρισιού και τα μεταφέρει παράνομα στη Μαρτινίκα, που ήταν τότε γαλλική αποικία.  Έτσι, ο καφές περνάει στην αμερικάνικη ήπειρο. Λίγο πιο μετά, το 1727 ο καφές περνάει και στην Βραζιλία. Υπαίτιος ένας Πορτογάλος αξιωματικός από την κτήση της Βραζιλίας, ο Φρανσίσκο ντε Μέλο Παλιέτα που σαγήνευσε τη σύζυγο του κυβερνήτη της γειτονικής Γαλλικής Γουϊάνας, και εκείνη ως εκδήλωση της αγάπης της, του χάρισε  μερικούς βλαστούς από καφεόδεντρο. Και κάπως έτσι ξεκίνησε η καλλιέργεια του καφέ στην Βραζιλία που σήμερα είναι η μεγαλύτερη παραγωγός καφέ στον κόσμο.